Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
Binnenriolering en buitenriolering installatie.
Onder een riolering verstaan we het stelsel van leidingen, met mogelijke putten e.d., zowel in als om een gebouw, voor het afvoeren van alle huishoud-, bad-, regenwater, fecaliën enz. naar een plaats van lozing.De lozing moet tegenwoordig plaatsvinden via het openbaar riool, bestaande uit een enkel- of dubbelleidingsysteem (afhankelijk per gemeente), om verontreiniging van grondwater en/of oppervlaktewater te voorkomen.
Voor de volgende onderwerpen ga naar:
rioolstelsel;
riolering algemeen;
dimensioneren van leidingen;
ontspanningsleidingen;
geluidsniveau;
aansluiting binnenhuisriolering op buitenriolering bij te verwachten grondinklinking;
beerput, septictank, stapel(zak)put;
regenwaterputjes, vetvangputjes, olie-en vetafscheiders, etc.;
aansluiting op gemeenteriool;
helofyten systeem;
rioolstelsel:
Onder rioolstelsel verstaan we het stelsel van ondergrondse buizen voor het op snelle en economische wijze afvoeren van afvalwater en/of regenwater.Aanvankelijk loosde de particuliere riolering ,al of niet, via de openbare riolering direct op oppervlaktewater.
Inmiddels zijn de openbare rioleringen vrijwel overal aangesloten op rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Er zijn twee soorten rioolstelsels
- Het niet gescheiden of gemengde rioolstelsel,
Bij het gemengde stelsel worden huishoudelijk en/of industrieel afvalwater – de zgn. droogweerafvoer (DWA) – en hemelwater gezamenlijk afgevoerd; het hemelwater van daken en straten wordt via hemelwaterafvoeren geleid naar de straatriolering, die is aangesloten op neven- en hoofdriolen die gewoonlijk samenkomen bij een rioolgemaal, dat het water via persleidingen verder transporteert naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie.
De hoeveelheid en de hoedanigheid van het bij de zuiveringsinstallatie aangevoerde rioolwater kan bij dit stelsel, afhankelijk van de hoeveelheid neerslag, zeer sterk variëren. Voor het verwerken van piekbelastingen is het gemengde rioolstelsel voorzien van zgn. nooduitlaten op open water (plantsoenvijvers, sloten, enz.). Deze lozing van de piekbelasting bevat dan ongezuiverd rioolwater. - en het gescheiden rioolstelsel.
Het gescheiden stelsel bestaat uit twee van elkaar gescheiden buizensystemen: één voor het huishoudelijk en/of industrieel afvalwater (vuilwaterriolen) en een voor het hemelwater (hemelwaterriolen). De vuilwaterriolen lozen het afvalwater (DWA) op dezelfde wijze als bij het gemengde stelsel; de hemelwaterriolen voeren het water van daken en bestrating via een eigen leidingstelsel rechtstreeks af naar het open oppervlaktewater. Hoewel het gescheiden stelsel door het dubbele buizennet vaak hogere kosten vraagt bij aanleg en onderhoud, kan het voordelen hebben ten opzichte van het gemengde stelsel. Door het afzonderlijk afvoeren van het hemelwater is de DWA min of meer constant, wat de zuivering vereenvoudigt.
Soms is een overloop riool vereist. d.w.z. overleg met gemeente is noodzakelijk.
(een overloop riool wordt vereist als het aanwezige openbare riool de extra toename van een nieuwe rioolaansluiting niet aan kan.)
Riolering algemeen:
De regels en normen waaraan een afvoerinstallatie voor afvalwater moet voldoen, staan (via een verwijzing naar de bestreffende norm (NEN 3215)) in het Bouwbesluit.De aansluiting van de binnenriolering op de gemeentelijke buitenriolering is geregeld in Model Bouwverordening.(let op! plaatselijke afwijkende bepalingen zijn mogelijk.)
afbeelding: aantekeningen HTS 1978 - verticaal rioleringsschema
Binnenriolering:
De binnenriolering is het stelsel van afvoerleidingen en ontspanningsleidingen, met inbegrip van alle hulpstukken, afdichtingen, bevestigingen en stankafsluiters, laatstgenoemde voor zover geen deel uitmakend van lozingstoestellen zoals- wastafels en fonteintjes,
- ligbaden, zitbaden en bidets,
- douchebakken,
- gootstenen en uitstortgootstenen,
- closetpotten en urinoirs,
- lozingspunten voor was- en vaatwasmachines,
- vloersifons en schrobputten,
- dakafvoeren, balkonafvoeren, etc.,
dat zich binnen een gebouw bevindt, of dat zich buiten een gebouw bevindt voor zover het aan het gebouw is bevestigd.
De binnenriolering eindigt bij de gevel van een gebouw, daar waar hij is aangesloten op de buitenriolering.
Buitenriolering:
De buitenriolering is het stelsel van afvoerleidingen van het aansluitpunt op de binnenriolering tot de plaats van lozing.Hemelwaterafvoerleidingen:
Hemelwaterafvoerleidingen zijn leidingen welke uitsluitend bestemd zijn voor het afvoeren van regenwater en smeltwater van dakvlakken, goten, balkons en loggia's.Materiaal:
Voor de aanleg van een riolering kunnen we gebruik maken van en werd gebruik gemaakt van verschillende materialen, zoals:- gietijzer (meestal in- en uitwendig geasfalteerd)
- koudgewalst thermisch verzinkt stalen leidingen al dan niet voorzien van een kunststof coating.
- lood (zul je niet vaak tegekomen, maar toevallig zag ik vandaag 04-04-2017 ergens een loden afvoerleiding naar buiten komen.)
- ongeplastificeerd polyvinylchloride (PVC)
- polyetheen (PE) waarvan de twee belangrijkste soorten hogedruk-(zacht)- en lagedruk- (hard)-PE zijn
- acrylonitril butadieen styreen polymeer (ABS)
- asbest cement (is thans verboden maar kom je in bestaande bouw nog wel tegen)
- gres
- beton (welke weer onder te verdelen is in diverse soorten zoals normaal beton en glasvezelbeton)
Dimensioneren van leidingen:
bron tabel: uit water, elektriciteit en gas (uitgave Consumentenbond)
Het dimensioneren van leidingen blijft een theoretisch verhaal.
Het verbruik van de hoeveelheid water bepaalt de doorstroming door het riool. Sommige mensen gebruiken veel water en sommige weinig.
Bij plotselinge verandering (verhuizing, verbouwing) komen soms tijdelijk rioolproblemen voor.
voorbeeld van dimensioneren van binnenhuis riolering.
PVC heeft een nogal grote uitzettingscoëfficiënt.
Bij een temperatuurverschil van ongeveer 60°C is over 10 m een lengtetoename van ca 3.5 cm mogelijk.
Hou hiermee bij de aanleg rekening door niet te starre bebeugeling en indien nodig het toepassen van expansiestukken.
Voor woningrioleringen is een afschot van 0,5 tot 1 cm per meter gebruikelijk.
Bij lange afstanden en weinig beschikbare ruimte kan dit problemen geven. Extra ontstoppingsstukken, etc. kunnen dan nodig zijn.
Vuilwater pomp unit:
In situaties waar de binnenriolering onder het niveau van de openbare riolering ligt, of waarin vrij verval van het riool niet mogelijk is, is het verpompen van vuil- en rioolwater noodzakelijk.
Zie documentatie mogelijke leverancier bij verwijzingen naar externe sites van derden.
Ontspanningsleidingen:
Om een riool goed te laten functioneren zijn naast de afvoerende leidingen ook leidingen nodig om de onder-en overdruk in het riool systeem te nivelleren en om rioolgassen indien nodig te verwijderen.- De eenvoudigste methode is de standleiding door te trekken tot boven het dakbeschot.
- Een andere manier is, van boven naar beneden de diameters van de leidingen geleidelijk te vergroten. (dit kan natuurlijk niet onbeperkt doorgaan)
- Het plaatsen van een beluchter op de sifons/stankbochten die dan de onder- en overdruk in de leidingen moeten regelen.
- Het plaatsen van speciale Sovent T-stukken bij aansluitingen op de gemeenschappelijke standleiding.
tekstfragment leverancier over het beluchten van binnenhuis rioleringen.
Stankafsluiters:
|
Stankafsluiters zijn verplicht achter (of in) ieder lozingstoestel, om stank en explosief gas uit het riool niet in het gebouw te krijgen.
Stankafsluiters bestaan meestal uit een waterslot (sifon), dat ontstopt moet kunnen worden. Deze moeten dus bereikbaar zijn. Door bovengenoemde nivellering van de ontspanningsleidingen wordt voorkomen dat stankafsluiters leeggeblazen of leeggezogen worden. |
|
Geluidsniveau:Lucht- en contactgeluid riolerings installaties in schachten:Wat betreft het geluidsniveau zegt het bouwbesluit het volgende: Het in NEN 5077 bedoelde karakteristieke geluidsniveau van een toilet met waterspoeling, kraan of mechanisch ventilatiesysteem mag, ter beperking van geluidsoverlast in een niet tot die woning behorend verblijfsgebied niet hoger zijn dan 30 dB(A). |
|
Aansluiting binnenhuisriolering op buitenriolering bij te verwachten grondinklinking:
bron: documentatie Geberit
Grondleidingen moeten zo diep liggen, dat de vorst geen invloed op de leidinginhoud heeft (bovenzijde minimaal 50 cm onder maaiveld).
Bij veengrond en eveneens bij een opgebrachte zandlaag die op een veenlaag rust zal de grond zakken. De grote moeilijkheid doet zich hierbij echter voor op de plaats waar de buis op de grondleiding binnenshuis aansluit. Deze rust in de muren en kan dus niet meezakken. Een starre aansluiten is derhalve hier funest.
Let op!
Bij een gescheiden stelsel kunnen de leidingen elkaar kruisen. Gebeurt dit bij het vaste deel van de hierboven genoemde aansluiting, dan kunnen er problemen ontstaan,
zoals ik onlangs meemaakte. De hemelwater afvoer, gesitueerd boven de naar binnen gaande riool, had de buis van het riool bijna volledig geplet. De belasting op de grond van de bestrating en volle vuilnisbakken, was te groot.
Beerput, septictank, stapel(zak)put:bron afbeeldingen: bouwkunde (Jellema 1951) Lozing van feacaliën via een beerput (volgens principe naaststaande tekening) komt, door het gebruik van het watercloset, niet meer voor. Lozing via een septictank en vandaar naar stapel/zakput komt (met name in het buitengebied), indien wordt voldaan aan de eisen genoemd in het Handboek waterbeheer hier en daar nog wel voor. Lozen vanuit huishoudens:Het Besluit lozing afvalwater huishoudens welke wordt besproken in het hier genoemde handboek, regelt alle lozingssituaties die bij een particulier huishouden aan de orde kunnen zijn. Zowel in stedelijk gebied als in het buitengebied.De regels in het besluit hebben betrekking op alle soorten afvalwater die bij particuliere huishoudens vrijkomen, zoals: - Afvalwater van het gebruik van toilet, keuken, badkamer;
Voor het handboek zie bij verwijzingen naar externe sites van derden. Beer- en stapelputten:
het subontwerp "Beerputten en privaatriolen" van het onderwerp "Geschiedenis van de (afval)waterketen" behorende bij dit onderdeel.
Septictank:Een septic tank is evenals de beerput onder de grond aangebracht, maar deze bevat enkele tussenschotten om de fecaliën met het spoelwater van de inlaat naar de uitlaat een wat langere weg te laten doorlopen.Er vindt, evenals in de beerput maar een gedeeltelijke biologische reiniging plaats. Zodat het in staat van verrotting verkerende overloopwater alsnog, met alle bijkomende problemen, moet worden geloost. Zolang dit op een riool is - op het op gezette tijden legen van de tank na geen probleem. Doch voor een rechtstreekse lozing van het restwater op een zak- of stapelput of sloot zie het hier genoemde Handboek. Bij gebouwen welke zijn gebouwd tot tot ca 1940 moeten we bij verbouwingen altijd rekening houden met de aanwezigheid van beerputten en septic tanks in de grond. Soms zijn ze zelfs nog deels in gebruik, ook al weten we dat niet meer. |
|
Regenwaterputjes, vetvangputjes, olie-en vetafscheiders, etc.
regenwaterputjes, vetvangputjes:De hiernaast getoonde gietijzeren vetvangput en betonnen regenwaterput zijn in vele soorten en maten in de handel.Zie daarvoor bij de betreffende leveranciers. Standleidingen voor hemelwater buiten gebouwen die zijn aangesloten op een grondleiding die tevens dient voor de afvoer van huishoudwater en drekstoffen, moeten op die grondleiding zijn aangesloten door middel van een put met stankscherm en overstortmogelijkheid. |
|
|
Olie-en vetafscheiders:
De meeste bedrijven maken water vuil en komen daardoor in aanraking met de voorschriften die aan het afvalwater worden gesteld.
Zonder apparaten en/of installaties lukt het niet, het afvalwater dusdanig te zuiveren, dat et geschikt is voor lozing op het riool.
De onderverdeling in soorten afvalwater is talrijk. Zo kunnen we o.a. een verdeling maken in opdrijvende en bezinkbare stoffen.
Tot de eerste groep behoren o.a. vet, olie en benzine, terwijl in de tweede groep zand, bepaalde etensresten, zetmeel, e.d. thuis horen.
Voor het verwijderen van drijvende stoffen zijn de vloeistofafscheiders ontwikkeld en voor de bezinkende bevuiling de bezinkselafscheiders.
Omdat beide soorten vervuiling vaak tegelijk voorkomen,plaatst men meestal een bezinkselafscheider voor de vloeistofafscheider.
Afscheiders kunnen het beste zo dicht mogelijk bij de "vervuilende bron"worden geïnstalleerd, doch plaatsing buiten is aan te raden.
Let echter wel op!. De te plaatsen afscheiders kunnen afhankelijk van de situatie behoorlijk groot zijn. Vooral bij restaurants in stedelijk gebied kan het passen en meten zijn.
Controleput / meetput / pompput:
Soms wordt van overheidswege een controleput geëist om de kwaliteit van het geloosde water te kunnen controleren en soms ook een meetput om de hoeveelheid van het te lozen afvalwater te kunnen meten.Als er tevens ook een pomp nodig is omdat het riool hoger ligt dan deze te plaatsen achter de afscheiders om het afscheidingsproces niet te veel door vermenging te vertragen
Aansluiting op gemeenteriool:
Het bouwbesluit bepaalt dat een woning of woongebouw, ter voorkoming van een voor de gezondheid onaanvaardbare situatie, een voorziening moet hebben voor de afvoer van afvalwater en fecaliën die kan worden aangesloten op het openbaar riool, en dat die voorziening ten minste in een toiletruimte aanwezig moet zijn.
Het Bouwbesluit bepaald echter niet dat deze aansluiting ook gebruik moet worden, aangezien dit geen technisch voorschrift is in de zin van de Woningwet, doch een voorschrift omtrent het gebruik van een woning of woongebouw, welk voorschrift in de gemeentelijke bouwverordening moet worden gegeven. Composttoiletten e.d. zijn derhalve door het Bouwbesluit toegestaan.
Plaats en hoogte van het aansluitpunt waar dit rioolstelsel op het openbaar riool kan worden aangesloten zijn afhankelijk van de ligging van het openbaar riool.
Voor het verpompen van vuil- en rioolwater van gebouwen waarvan de riolering onder het niveau van openbare riolering ligt, of waarvan de openbare riolering te ver van het gebouw is gelegen
zie documentatie vuilwaterpompen bij verwijzingen naar externe sites van derden.
Een gelijkwaardige voorziening zou bijvoorbeeld kunnen zijn het lozen van het afvalwater en de fecaliën op oppervlaktewater indien dit aanwezig is en de desbetreffende waterkwaliteitsbeheerder op grond van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren de lozing toestaat, dan wel het lozen in de bodem, mits dit technisch uitvoerbaar is. In dit laatste geval zal moeten worden voldaan aan de desbetreffende, krachtens de Wet bodembescherming, gegeven voorschriften.
let op!
Op grond van de WVO en de Wet Bodembescherming is het na 2005 niet meer toegestaan om huishoudelijk afvalwater op het oppervlaktewater of in de bodem te lozen.
Dit betekent dat voor 2005 de Niet op het Riool Aangesloten Percelen (NRAP's) binnen de gemeentes aangepakt moeten worden, hetzij door aansluiting op het riool, hetzij door zuivering op het perceel door middel van een Verbeterde Septic Tank (VST) in de niet kwetsbare gebieden.
Voor woningen die nog niet op de riolering waren aangesloten,
heeft men een biologische waterzuiveringsinstallatie (IBA) voor thuisgebruik ontwikkeld:
Voor zo'n biologische waterzuiveringsinstallatie voor thuisgebruik en alles over de moderne septictank zie bij verwijzingen naar externe sites van derden.
Een ander alternatief is een helofyten systeem.
Helofyten systeem:
In principe wordt een helofytenfilter voor het zuiveren van afvalwater altijd voorafgegaan door minimaal twee bezinkputten.
Eén septic tank(put) voor het WC-water en een
put (vetafscheider ) voor het zeephoudende water.
Na deze twee putten komen de afvalstromen samen in een pompput.
Vandaar uit wordt het rietveld minimaal twee keer per dag bevloeid met afvalwater.
De afvoer van het rietveld mondt weer uit in een controleput, zodat de kwaliteit van het gezuiverde water beoordeeld kan worden (visueel of door middel van een chemische analyse).
Vanaf de controleput kan het water afgevoerd worden naar believen.
(een sloot, een vijver, de bodem, of naar een opslag voor hergebruik)
Divers:
Indien een woning is gelegen boven een bedrijfsruimte, dan dient de binnenriolering van de woning en van de bedrijfsuimte onderling gescheiden te zijn.
Doorvoeren door wanden en vloeren van afvoerleidingen de deel uitmaken van de binnenriolering, mogen geen afbreuk doen aan de eigenschappen die de wand of de vloer bezit
met betrekking tot de sterkte. de waterdichtheid, de gasbelemmering, de brandwerendheid en de geluidwering.
Vooral met betrekking tot de brandwerendheid worden vaak vele fouten gemaakt.
Richtingsveranderingen van 90° in grondleidingen moeten bij voorkeur tot stand worden gebracht met behulp van twee bochtstukken van 45° en daartussen een rechtgedeelte van ca 250 mm.
Indien dit niet mogelijk is, dan in de directe nabijheid een extra ontstoppingsstuk aanbrengen.
Instorten van leidingen in beton.
Om bouwtijd te verkorten wordt gebruik gemaakt van versnelde hardingsmethoden. Hierbij treden in het te verharden beton temperaturen op tot 70°.
Tijdens dit proces zal een in te storten buis door deze temperatuur toename eerst uitzetten en vervolgens in het reeds verharde beton weer willen krimpen.
Omdat de buis op dat moment reeds gefixeerd is aan het beton is dit proces moeilijk. Daarom is niet elke buis geschikt om in te storten.
Relinen:
bron afbeelding: http://www.tubussystem.nl/relinenRelinen is een methode waarbij men diverse lagen met glas versterkt polyester aanbrengt aan de binnenzijde van een bestaande leiding.
Dit materiaal vormt een nieuwe, duurzame ‘corrosiewerende’ leiding in de bestaande leiding met een levensverwachting van 50 jaar.
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 05-04-2017 (beerput, septictank, stapel(zak)put 07-10-2020)
| extra informatie behorende bij: | Riolering algemeen: |
|
Fragment uit aannemerscursus B en U (1976):
| extra informatie behorende bij: | Dimensioneren van leidingen: |
|
Voorbeeld van dimensioneren van binnenhuis riolering:
documentatie VonRoll
| extra informatie behorende bij: | Ontspanningsleidingen: |
|
Voorbeeld van beluchten van binnenhuis riolering:
documentatie VonRoll, en walravenbv.com
